Evrenin derinliklerinden gelen çarpışma: Şimdiye dek kaydedilen en büyük kara delik birleşmesi

ANKARA-BHA

Bilim insanları, evrenin en uzak noktalarından birinde meydana gelen ve şimdiye kadar kaydedilen en büyük kara delik birleşmesine ait kütleçekim dalgalarını başarıyla tespit etti.

Her biri Güneş’in 100 katından büyük kütleye sahip iki dev kara deliğin çarpışması sonucunda, yaklaşık 265 Güneş kütlesinde yeni bir kara delik oluştu. Olay, Dünya’dan yaklaşık 10 milyar ışık yılı uzaklıkta gerçekleşti.

Sadece bir saliselik sinyal, milyarlarca yıllık bir olay

Çarpışma sonucunda yayılan kütleçekim dalgaları, 23 Kasım 2023 tarihinde ABD’deki LIGO (Lazer Girişimölçer Kütleçekim Dalgası Gözlemevi) istasyonlarında eşzamanlı olarak kaydedildi. Kaydedilen sinyal yalnızca bir salise sürdü, ancak bilim insanları bu süre zarfında “çınlama” adı verilen birleşme sonrası sönümlenme evresini analiz etmeyi başardı.

“Evrenin en şiddetli ama en sessiz olayları”

Cardiff Üniversitesi Yerçekimi Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Prof. Mark Hannam, konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

“Bunlar evrende gözlemleyebileceğimiz en şiddetli olaylar. Ancak Dünya’ya ulaştıklarında ölçebileceğimiz en zayıf sinyallere dönüşüyorlar. Daha önce bu boyutta bazı işaretler yakalamıştık ama bu, kaydedilen en uç örnek olabilir.”

Fizik kurallarının sınırında bir keşif

Bilimsel analizler, çarpışmaya katılan kara deliklerin sırasıyla 103 ve 137 Güneş kütlesinde olduğunu ve bu kütlelerin mevcut fizik teorilerine göre “kararsız bölge” olarak adlandırılan, kara delik oluşumunun beklenmediği bir aralıkta yer aldığını ortaya koydu.

Bunun, bu kara deliklerin geçmişte başka birleşmeler sonucu oluşmuş olabileceğini işaret ettiğini belirten uzmanlar, olayın evrenin erken dönemlerindeki dinamikleri anlamak açısından çığır açıcı olduğunu ifade etti.